Zamanın ezgisi
Vivaldi’nin çello, flüt ve fagot, mandolin ve viola d’amore (aşk viyolası) solosu için konçertoları vardır. İki keman solosu için yazdığı konçertoları, tipik birer olgun Barok yapıtıdır: Üst sesteki iki solocuya eş vazife verilmiştir. Vivaldi’nin konçertoları, başta ve sondaki süratli kısımlar ortasına yerleştirilmiş bir ağır kısımdan oluşur.
Ancak Vivaldi, müzik tarihinde ağır kısma de öteki kısımlar kadar ehemmiyet veren birinci bestekardır. Ağır kısmında uzun soluklu bir müzik yer alır. Biçimdeki yalınlığı, açık ve besbelli ezgileri ve homofonik dokusuyla Klasik öncesi senfoni geleneğini hazırlar. Vivaldi’nin bestecilikteki verimliliği inanılmaz boyutlardadır. Tam doksan dört opera yazdığı söylenir. Bunlardan lakin on dokuzu, son vakitlerde bulunup ortaya çıkarılmıştır. Din dışı kantatlar, motetler, kilise korosu için ezgiler, oratoryolar ve missalar da yazmıştır. Missalarından en ünlüsü Zafer Missası’dır.
Vivaldi’nin çalgı müziği üstündeki tesiri, kendisinden yüz yıl evvelki Corelli’nin tesirine benzeri. 500’ü aşkın olduğu sanılan konçertolarından kimileri ‘orkestra konçertosu’ olup ‘sinfonia’ başlığını taşır. Olgun Barok periyottan Klasik Çağ’a geçişin en kıymetli köprülerinden biridir. Klasikçiler, onun solo çalgıya verdiği dramatik rolü, kendi konçertolarında geliştirmişlerdir. Kısa temalar, net biçim anlayışı, ritmik canlılık ve müziksel fikirlerin daima akışı, başta J. S. Bach olmak üzere pek çok bestekara örnek oluşturur.
Olgun Barok bestekarlarının elinde, kendilerinden evvelki jenerasyonlardan aktarılan klasikleşmiş yapıtlar olmadığı için her biri daima bir şeyler üretmek, kendi geleneğini yaratmak durumunda kaldılar. Vivaldi’nin Pietà’da durmadan konçerto besteleme uğraşı, Bach’ın her pazar günü için bir kantat yetiştirme uğraşı, daha evvelce bu biçimlerin gelişmemiş oluşundandır. Klasik periyot, Barok periyodun birikimini, onu izleyen Romantik devir, Barok ve Klasik devrin birikimini kullanırken, 20’nci yüzyıl, tüm devirlerin kalıtı üstüne kurulacaktır.
*Müzik Müellifi, Meskenin İlyasoğlu
