Van’da bir ayın bilançosu: 57 gözaltı, 2 tutuklama ve 2 kadın ölümü

VAN – İnsan Hakları ve Medya Derneği (İHAMED), aralık ayında Van’da yaşanan hak ihlallerine ait raporunu paylaştı. Rapora nazaran Van’da, bir ay içinde 10’u gazeteci en az 57 kişi gözaltına alındı, biri kuşkulu en az 2 bayan öldürüldü ve Van-İran hududunda askeri araçtan açılan ateş sonrası bir kişi öldü. Rapora ilişkin konuşan DEM Parti Van Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, “Sadece bu bir aylık rapor bile Türkiye’nin hak, hukuk, demokrasi ve adalet karnesini net bir formda ortaya koyuyor” dedi.

BİRİ KUŞKULU EN AZ İKİ BAYAN ÖLDÜRÜLDÜ

İHAMED’in raporuna nazaran; 5 Aralık 2024 tarihinde Van’ın Başkale ilçesine bağlı Oğulveren köyünün mezrasında yaşayan 25 yaşındaki Nisan Uğur, meskeninde kuşkulu bir formda hayatını yitirmiş halde bulundu. Üç çocuk annesi Nisan Uğur’un korucu olan eşinin silahı ile intihar ettiği sav edildi. Tekrar, 26 Aralık 2024 tarihinde ise Van’ın Çaldıran ilçesinde yaşayan 25 yaşındaki Fatma Çakırbeyli, dini nikahlı eşi tarafından kesici aletle öldürüldü. Reşat Çakırbeyli isimli fail, gözaltına alındıktan sonra tutuklandı.

DEM Parti Van Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit

‘GÜCÜNÜ ÜNİFORMADAN ALAN BİR CEZASIZLIK ZIRHI VAR’

Öte yandan Bianet’in paylaştığı ‘Erkek Şiddeti Çetelesi’ne nazaran, 2024 yılında en az 378 bayan öldürüldü. Milletvekili Sayyiğit, raporlara yansıyan bayan vefatlarına ait şunları söyledi: “Katledilme haline baktığımızda, bayanların yüzde 60’ı ateşli silahla yüzde 27’si de kesici aletle katledilmiş. Pekala bu kadar ateşli silahı nereden buluyorlar? Nasıl bu kadar kolay ulaşabiliyorlar bu silahlara? Çeteleye baktığımız vakit en az 16 bayanın tecavüze maruz kaldığını ve faillerin sadece yüzde 14’ünün tutuklandığını görüyoruz. İstikametimizi Kürdistan’a çevirdiğimizde işin içine bir de özel savaş siyasetleri giriyor. Niçin ‘özel savaş politikası’ diyoruz? Zira korucuların silahıyla katledilen bayanlar, üniformalılar eliyle yapılan tacizler, tecavüzler ve tüm bunların karşısında üniformadan gücünü alan bir cezasızlık zırhıyla karşı karşıyayız.”

BİR AYDA, İKİ SİYASETÇİ TUTUKLANDI

Rapora nazaran, 13 Aralık 2024 günü Van’da yapılan konut baskınlarında Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Van İl Eş Başkanı Harun Okay ve Kent Kurulu Eşbaşkanı Fikret Doğan gözaltına alınıp İstanbul’a götürüldü. İki siyasetçi, burada çıkarıldığı mahkemece ‘örgüt üyeliği’ suçlamasıyla tutuklandı. Tutuklamalara münasebet olarak, yerine kayyım atanan CHP Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer ile telefon konuşmaları gösterildi.

‘SİSTEM BU HALİYLE SİPARİŞ BELGELER OLUŞTURUYOR’

İktidarın hukuk dışı uygulamalarına sürat kesmeden devam ettiğini söyleyen Sayyiğit, “2015 yılından bu yana da tecrit, OHAL, kayyım hukuksuzluğu yürüten iktidar, özelde Van’a da saldırıyor. Yani Van’a saldırmayı da ihmal etmiyor. İHAMED’in raporunda tabir edildiği üzere, evvelki devir DBP ve HDP vilayet eş liderimiz Fikret Doğan ve Harun Okay’ın gözaltına alınıp tutuklanmasıyla aslında yeni bir siyasi kumpas davasının da işaret fişeği atılmış oluyor. Sistem bu haliyle sipariş belgeler oluşturuyor ve çalışmalarına bu halde devam ediyor” diye konuştu.

20 Aralık’ta Van’da düzenlenmek istenen basın açıklamasında 55 kişi gözaltına alındı.

‘TÜRKİYE 180 ÜLKE ORTASINDA 158’İNCİ SIRADA BULUNUYOR’

Van’da, 20 Aralık 2024 tarihinde ise Suriye’de öldürülen gazeteciler Nazım Daştan ve Cihan Alım için basın açıklaması düzenlenmek istendi. Açıklamada, polis müdahalesi sonucunda 10’u gazeteci 55 kişi gözaltına alındı. Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, Dicle Fırat Gazeteciler Derneği’nin (DFG) de sayılarını paylaşarak, “İktidarın uzun müddettir yapmış olduğu hukuksuzluk furyasında aslında en çok etkilenen kısımların başında özgür basın işçileri geliyor. En son DFG’nin 2024 Yılı Gazetecilere Yönelik Hak İhlalleri Raporu’na nazaran 118 gazeteci gözaltına alınmış, bunların 26’sı tutuklanmış. Tekrar tıpkı rapora nazaran, 67 gazeteciye 149 yıl 9 ay mahpus cezası verilmiş, 5 bin 260 habere de erişim pürüzü getirilmiş. Bu durum Türkiye’nin gazetecilere yönelik tavrıyla ilgili dünyadaki karnesini de ortaya koyuyor. Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne nazaran Türkiye, 180 ülke ortasında 158’inci sırada bulunuyor” dedi.

İRAN HUDUDUNDA BİR KİŞİ ÖLDÜRÜLDÜ

İHAMED’in raporunda, İran hududundaki ömür hakkı ihlallerine de yer verildi. Rapora nazaran, 28 Aralık 2024 günü, Van’ın Özalp ilçesine bağlı bir hudut köyünde yaşayan Seyithan Durdu, askeri araçtan açılan ateş sonucu öldü. Olay günü vazifeli olan Üsteğmen Y.A., 30 Aralık günü savcılıkta alınan tabirinin akabinde sevk edildiği mahkeme tarafından ‘kasten öldürme’ suçlamasıyla tutuklandı. Olay günü Durdu’nun yanında bulunan iki görgü şahidi ise ‘göçmen kaçakçılığı’ suçlamasıyla tutuklandı. Lakin 7 Ocak günü mahkeme tarafından alınan yeni bir kararla, Üsteğmen Y.A. hür bırakıldı. Görgü şahitlerinin tutukluğu ise devam ediyor.

‘REFLEKSLER MAĞDURUN KİMLİĞİNE NAZARAN DEĞİŞİYOR’

Sayyiğit, Durdu’nun öldürülmesinin, hukuk devleti ve insan hakları prensipleri açısından önemli ihlaller barındıran bir örnek olduğunu belirtti. Sayyiğit, “Olayın şüphelisi pozisyonda olan asker yalnızca bir hafta tutuklu kalıp bırakılmış. Yani yeniden cezasızlık siyaseti devreye girmiş. Kuşkulu kişi asker, soruşturmayı yürüten yeniden asker. Artık bu durumda biz nasıl adil bir soruşturmanın çıkacağını düşüneceğiz? Bu sonlarda yaşananların cezasız bırakılması, bu olayların artmasının önünü açan başlı başına nedenlerden bir tanesi. İHAMED’in raporunun geneline baktığımızda, sistemin Kürdistan’da uyguladığı özel savaş siyasetlerinin izdüşümü olarak görebiliriz. Zira yargı, kolluk ve bürokrasi, reflekslerini maalesef mağdurun kimliğine nazaran geliştiriyor. Şayet mağdur Kürt ise faili muhafaza refleksi, şayet kuşkulu Kürt ise masumiyet karnesini göz arkası edilip ağır bir biçimde cezalandırma refleksi devreye giriyor” dedi.