Suriye Ulusal Diyalog Konferansı sona erdi: Sonuç bildirisi yayınlandı
Suriye’de Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki cihatçı kümelerin 8 Aralık 2024 tarihinde başşehir Şam’ın denetimini ele geçirmesi ve Beşar Esad idaresinin yıkılmasının akabinde Suriye’de kurulan yeni idarenin Şam’da düzenlediği Ulusal Diyalog Konferansı, dün kapanış bildirisiyle tamamlandı. Kapanış merasimine Suriye’deki HTŞ yönetiminin başkanı Muhammed El Colani (Ahmed El Şara) ve öbür süreksiz hükümet yetkilileri katılırken, Hazırlık Komitesi Başkanı Huda El Atasi, sonuç bildirisini okudu.
Ülkenin parçalanmasına yahut rastgele bir toprağından vazgeçilmesine katiyen karşı çıkılması gerektiği belirtilen bildiride, İsrail’in Suriye’nin egemenliğine yönelik atakları kınandı. İsrail’in ihlallerinin ülkenin egemenliğine açık bir hücum olduğu söz edilen bildiride, işgalin derhal ve şartsız sona erdirilmesi, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun provokatif açıklamalarının reddedilmesi ve milletlerarası toplumun Suriye halkına yönelik akınları durdurması için sorumluluk alması talep edildi.
‘KALICI ANAYASA TASLAĞI İÇİN KURUL KURULMALI’
AA’nın aktardığına nazaran, geçiş sürecinde anayasal boşluğu dolduracak süreksiz bir anayasal bildirgenin ilan edilmesi gerektiğine işaret edilen bildiride, yetkinlik ve adil temsil temellerine nazaran süreksiz yasama meclisinin oluşturulması önerildi. Kalıcı anayasa taslağı için komite kurulması gerektiği lisana getirildi. Bildiride, söz özgürlüğünün garanti altına alınması, insan haklarına hürmetin temel olması, bayan haklarının korunması ve etnik, dini yahut mezhebi temelli ayrımcılığın reddedilmesi mevzuları da öne çıkan başlıklar oldu. Şiddet, nefret söylemi ve intikamcı yaklaşımların reddedilmesi gerektiğine dikkat çekilen bildiride, toplumsal barışın sağlanması için adımlar atılmasının ehemmiyetine işaret edildi.
Bildiride, siyasi iştirakin genişletilmesini ve toplumun tüm kısımlarının siyasi sürece dahil edilmesini sağlayacak kanunların çıkarılması önerildi. Ekonomik kalkınmanın hızlandırılması için yaptırımların kaldırılması daveti yapıldı, sivil toplum kuruluşlarının desteklenmesi ve toplumda diyalog kültürünün güçlendirilmesi gerektiği belirtildi.
Bildiride, vatandaşlık prensibinin pekiştirilmesi, kamu kurumlarında ıslahat ve eğitim sisteminin geliştirilmesinin altı çizildi. Silah kullanma yetkisinin devletle sonlandırılmasının ve profesyonel bir ulusal ordu kurulmasının kıymeti vurgulanarak, resmi kurumlar dışındaki tüm silahlı oluşumların yasadışı kümeler olarak görülmesi gerektiği belirtildi. Konferansın sonunda da sonuç bildirisinin Suriye’nin özgürlük, adalet ve hukukun üstünlüğüne dayalı yeni geleceği için bir taahhüt niteliği taşıdığı tabir edildi.
ROJAVA’DAKİ İDAREDEN TEPKİ
Öte yandan, gereğince kapsayıcı olmadığı gerekçesiyle eleştirilen Ulusal Diyalog Kongresi’ne ait olarak Rojava’daki idareden de açıklama yapılarak kongre eleştirildi.
Rûdaw haber sitesinin aktardığına nazaran, Rojava’daki idareden 25 Şubat Salı günü hususa ait yapılan açıklamada, Ulusal Diyalog Kongresi’nin Suriye halkının gerçek temsilcisi olmadığı, Esad idaresinin çöküşünün akabinde tüm bileşenleriyle birlikte, dışlanma ve ihmal olmaksızın birleşik bir Suriye inşa edilmesi gerektiği belirtildi. Açıklamada, kongrenin hazırlık sürecinin kapsayıcı olmadığı, iştirakçilerin Suriye halkının tüm bileşenlerini temsil etmediği ve kongre öncesinde yapılan toplantıların, halkın gayret ederek ortadan kaldırmak istediği eski siyasetlerin bir yansıması olduğu tabir edildi.
Kongrenin başlamasından evvel Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk İdaresi ve Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) konferansa davet edilmediği haberleri basına yansımış, SDG ve PYD’den Reuters haber ajansına yapılan açıklamalarda da hiçbir üyelerinin konferansa davet edilmediği belirtilmişti. Suriye Kürt Ulusal Kurulu (ENKS) Sözcüsü Faysal Yusuf da geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, konferansa hiçbir Kürt temsilcinin çağrılmadığını söylemişti. “Sadece kimi Kürt bireyler davet edildi. Bu durum, Kürt partilerinin dışlanmasıdır” diye konuşan Faysal Yusuf, ”Biz, Kürt partilerinin de bu süreçte yer almasını talep ediyoruz. Kürtler, Suriye’nin geleceğini şekillendirme sürecinden dışlanmamalıdır” demişti.
600’Ü AŞKIN DAVETİYE GÖNDERİLMİŞTİ
Suriye’deki yeni idare tarafından 12 Şubat’ta kurulan Hazırlık Komitesi, Ulusal Diyalog Konferansı için yurt içi ve yurt dışından 600’ü aşkın bireye davetiye göndermişti. Konferansta, geçiş devrinde adalet, yeni anayasa, kurumların yine inşası ve ıslahatı, ferdî özgürlükler, sivil toplum kuruluşların kıymeti ile iktisat başlıklarıyla gün uzunluğu altı çalıştay düzenlenmesi bekleniyordu. Konferansın sonuçları, ülkenin yeni yöneticilerine tavsiye niteliği taşıyan kararlar olurken bunların bağlayıcılığı bulunmuyor.
Hazırlık Komitesi, konferans öncesinde ülkenin farklı vilayetlerinde 30’dan fazla toplantı gerçekleştirmişti. Bu toplantılara 4 binden fazla kişinin katıldığını açıklayan komite, birinci olarak 16 Şubat’ta Humus’ta toplantı düzenlemiş, akabinde Suriye’nin Tartus, İdlib, Hama, Süveyda, Dera, Deyr El Güç ve Halep vilayetlerinde bölge temsilcileriyle bir ortaya gelmişti. Komite, Haseke ve Rakka’nın temsilcileriyle de Şam’da oturumlar gerçekleştirmişti.
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)
