İngiltere basınında geçen hafta: ‘Starmer popülist baskılara boyun eğdi’
İngiltere basınında geçen hafta Başbakan Starmer’in ülkenin savunma bütçesinde soğuk savaşın bitişinden bu yana en yüksek artışı yapacaklarına dair açıklamaları gündemin en önemli başlığıydı. Muhalefet Lideri Kemi Badenoch’un İngiltere’nin ulusal güvenliğini korumak için değişim gerektiği tarafındaki konuşması da politik gündemin kıymetli bir öteki konusu idi. Financial Times gazetesi Ekrem İmamoğlu’na siyasi yasak teşebbüslerinin yanısıra Türkiye’de çok farklı bölümleri tıpkı anda amaç alan bir baskı ortamı olduğunu yazdı. Suriye’deki Kürtler için savaşın hala devam ettiğine ve Türkiye takviyeli güçlerin taarruzlarının bölgedeki yansımalarına dair farklı haberler BBC ve The Guardian’da yer aldı.
‘Starmer popülist baskılara boyun eğdi’
Başbakan Keir Starmer salı günü parlamentoda yaptığı konuşmada, hükümetin savunma harcamalarını 2027 yılına kadar GSYH’nin yüzde 2.5’ine çıkaracağını (halihazırda GSYH’nin yüzde 2.3’ü) ve bir sonraki parlamento periyodunda de bu oranı yüzde 3’e yükseltmeyi planladığını söyledi.
Starmer’in “hiç mutlu olmayarak” yaptığını söylediği “bu son derece zor” tercih, Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana İngiltere’nin savunma harcamalarındaki en büyük artışa işaret ediyor.
Başbakan’ın açıklamasına nazaran savunma bütçesi için öngörülen ek finansman Personel Partisi’nin seçim beyannamesinde “İngiltere’nin memleketler arası kalkınma konusundaki prestijini tekrar inşa etme” taahhüdüne karşın, direkt ülkenin milletlerarası yardım bütçesinden yapılacak kesintilerle karşılanacak.
Starmer’ın ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmesinden iki gün evvel yaptığı açıklamalar, Başbakan’ın ABD ile bağlantılarını yoluna koymaya yönelik bir atılım olarak değerlendirildi: “Starmer’ın askeri harcamalardaki artışın tamamını, İngiltere’nin dünyanın en fakir ülkelerine yaptığı yardımları kısarak finanse etme kararı Trump 2.0’dan evvel düşünülemezdi.”
Hükümetin, bu kararıyla milletlerarası yardımlar konusunda Muhafazakar Parti iktidarlarının bile gerisine düşeceğinin belirtildiği haberlerde yardım fonlarının her zamankinden daha kıymetli hale geldiği; yardımların kısılması halinde milyonlarca insanın hayatının tehlikeye gireceği ve bunun da çok kapsamlı sonuçları olacağı tarafında ikazlara yer veriliyor. “Popülist baskılara” boyun eğmekle suçlanan Starmer’ın bu kararının İngiltere’nin “yumuşak gücü”nden taviz verilmesi manasına geldiği ve çok yanlış bir “ekonomi politikası” olduğu vurgulanıyor.
Muhafazakar Parti iktidarında milletlerarası kalkınmadan sorumlu bakan olarak görev yapan Andrew Mitchell, savunma harcamalarını artırmak için memleketler arası yardım bütçesinde kesintiye gidilmesinin İngiltere’nin güvenlik siyasetlerine ziyan vereceğini söylüyor. Savunma harcamalarını arttırmanın hakikat olduğunu söyleyen Mitchell “ancak bunu Birleşik Krallık için sıhhat ve güvenlik riskleri kıymetine, dünyanın en fakirlerinin sırtından yapmak bariz formda yanlıştır” diyor. Mitchell, “göçle mücadeleye”, salgın hastalıkların denetimine ya da silahlı çatışmalara erken evrelerde müdahale edilmesine katkı sunduğunu belirttiği yardımların kesilmesinin “öngörüsüz” bir siyaset tercihi olduğunu belirtiyor.
Mitchell ayrıyeten İngiltere’nin memleketler arası arenada boş bırakacağı bu alanın Çin ve Rusya tarafından doldurulacağını belirterek şöyle diyor: “Bu İngiltere’yi daha az inançlı bir yer haline getirecektir.”
İngiltere’nin halihazırda Avrupa’daki en yüksek askeri harcamayı yaptığına dikkat çeken Savaşı Durdurun Koalisyonu’ndan Lindsey German ise “Ordu için daha fazla harcama yapılması tarafındaki talepler savunulamaz.” diyor ve kelamlarını şöyle sürdürüyor: “Dünya çapında silahlanma harcamalarındaki artış dünyayı daha inançlı ya da emniyetli hale getirmedi, tersine tüm ülkelerin personel sınıfının kaybeden olacağı bir silahlanma yarışını kızıştırdı. (…) Starmer hükümeti bu harcamaları finanse etmek için mali kuralları esnetecek, lakin çökmekte olan kamu hizmetlerini finanse etmek (…) için hiçbir şey yapmıyor.”
İngiltere’nin Ukrayna’daki “başarısız” savaş siyasetlerinin kelam konusu silahlanma sürecini körüklediğini ve bir İşçi Partisi hükümetinin Avrupa’da buna öncülük etmesinin utanç verici olduğunu belirten German, ayrıyeten nükleer savaş tehlikesinin hala devam ettiğine dikkat çekerek “Bizim savaşa değil barışa gereksinimimiz var.” diyor. (Not: Lindsey German bu açıklamayı Starmer’in savunma bütçesini artıracağına dair parlamento konuşmasından evvel Emekçi Partisi’nin İskoçya Konferansı sonrasında yapmıştı.)
Badenoch: ‘İnsan hakları kontratından çekilebiliriz’
Muhafazakar Parti önderi Kemi Badenoch, Policy Exchange isimli (Muhazafakar Parti üzerinde önemli nüfuza sahip) bir fikir kuruluşunun düzenlediği toplantıda yaptığı konuşmada hükümetin dış siyaset çerçevesinin yeniliğini yitirdiğini söyledi.
Dünyanın değiştiğini ve bu duruma hazırlıksız yakalanan İngiltere’nin artık gerçeği kabul etmesi gerektiğini belirten Badenoch şunları söyledi: “Her birkaç on yılda bir dünya değişiyor. Demir Perde indi. Berlin Duvarı yıkıldı. 11 Eylül oldu. Ukrayna işgal edildi. Bugün gerçekçi olmalı ve öbür bir değişim çağında olduğumuzu kabul etmeliyiz; ulus devletlerin nasıl etkileşime girdiğini, savunmamıza ne kadar odaklanmamız gerektiğini ve jeopolitiğin nasıl işlediğini tekrar kıymetlendirmemiz gerekiyor. (…) İngiltere’yi korumak için ne gerekiyorsa yapmalıyız. Bu yalnızca nükleer caydırıcılığımız manasına gelmiyor. Tıpkı vakitte, ülkemizin kritik altyapısını muhafaza hüneri manasına da geliyor. Bu, Avrupa’da, NATO liderliğindeki caydırıcılığa manalı bir halde katkıda bulunmak için gereken kabiliyete sahip olmak manasına geliyor.”
Muhafazakar başkan Badenoch ayrıyeten Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin (AİHS) “İngiltere hükümetlerinin ülkenin ulusal çıkarları doğrultusunda hareket etmesini engellemeye devam etmesi halinde”, İngiltere’nin mutabakattan “muhtemelen ayrılmak zorunda kalacağını” söyledi. Badenoch ayrıyeten milletlerarası mahkemelerin insani yardım kuruluşları ve gibisi örgütler tarafından “aktivist bir siyasi gündemi perçinlemek için” kullanıldığı tarafındaki görüşünü yineledi.
‘Erdoğan’ın baskıyı artırıyor: Astrolog bile tutuklu’
Financial Times gazetesinde Türkiye’de artan siyasi baskıya ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında açılan soruşturmalara dikkat çekilen bir haber yer aldı.
Haberde “Türkiye’de muhalefetin en kıymetli figürü” İmamoğlu’na yönelik üst üste açılan soruşturmaların, Tayyip Erdoğan’ın rakiplerini etkisiz hale getirme eforunun bir kesimi olarak görüldüğü söz ediliyor. Yazıda ayrıyeten sol görüşlü ve sağcı siyasetçilerin yanısıra gazetecileri, akademisyenleri ve “hatta seçim varsayımları yapan bir astroloğu bile” kapsayan Türkiye’deki son periyottaki gözaltı ve tutuklamaların, AKP iktidarında yaşanan “en ağır siyasi baskı dönemlerini” hatırlattığı ve bunun da “Erdoğan’ın rakiplerine boyun eğmeye” hiç niyeti olmadığını gösterdiği vurgulanıyor.
Cumhurbaşkanlığı adaylığı için milliyetçilerin, Kürtlerin ve solcuların takviyesini gerisine alan İmamoğlu’nun mahpus cezası ve siyasi yasak ile karşı karşıya olduğu belirtilen haberde bu sürecin Erdoğan’ın anketlerde muhalefet adayının gerisinde kaldığı bir periyoda denk geldiğine işaret ediliyor.
‘Suriye’de Kürtler hala savaşıyor’
BBC‘de Farsça Servisi muhabiri Jiyar Gol imzasıyla yayınlanan “’Hala savaştayız’: Suriye’nin Kürtleri Esad’ın düşüşünden aylar sonra Türkiye ile savaşıyor” başlıklı haberde Suriyeli Kürtlerin, on yılı aşkın bir müddettir devam eden iç savaşın yanı sıra, kuzey komşuları Türkiye ile savaşmaya devam ettiği söz ediliyor.
Kürtlerin öncülüğündeki Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG), Suriye’nin kuzeydoğusunda IŞİD’e karşı zafer kazandığı lakin bunun kalıcı bir barışa yol açmadığı belirtilen haberde, Beşar Esad’ın devrilmesinin akabinde Türkiye ve Suriye Ulusal Ordusu’nun (SMO) (eski ismi Özgür Suriye Ordusu (ÖSO)- Türkiye dayanaklı isyancı gruplar), Fırat Irmağı’nın batısındaki toprakları SDG’den almak için yeni bir hücum başlattığı aktarılıyor.
Türkiye’nin silahlı insansız hava araçları (SİHA) ve savaş uçaklarıyla, bölgedeki SDG mevzilerini ve ikmal yollarını gaye aldığı ve bu ataklarda sivillerin bile vurulduğu belirtilen haberde ayrıyeten İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün, Türkiye-SMO koalisyonunun Kürt Kızılay’ına ilişkin bir ambulansı vurduğu bir saldırıyı savaş hatası olarak nitelendirdiği söz ediliyor.
Haberde Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın “Türkiye’nin sivillere ve kritik altyapıya yönelik taarruzlara karıştığını tez eden haberlerin gerçeği yansıtmadığı” ve SDG’nin sivilleri “canlı kalkan” olarak kullandığına dair BBC’ye yaptığı açıklamaya da yer veriliyor.
The Guardian gazetesinde de geçtiğimiz hafta bu mevzu hakkında “’Suriye’nin bir parçasıyız’: Kürtlerin öncülüğündeki SDG, Esad sonrası gelecekte yer almak için savaşıyor” başlığıyla bir haber yayınlandı. (Haber 21 Şubat 2025’te “SİHA’lar zirvemizde geziyor: Kürtlerin öncülüğündeki SDG Suriye’de hayatta kalma gayreti veriyor” başlığını taşıyordu.) William Christou imzalı haberde, Kobani etrafında Türkiye’nin sistemli hava atakları olduğu, halkın alışveriş yaptığı sokakların üstüne SİHA’lardan korunmak için metal saç kaplamalar yerleştirildiği ve “yaklaşan Türk işgali ihtimali”nin huzursuz edici bir hava yarattığı söz ediliyor.
