Bir balıkçı kasabasının sisli kıyılarında hayaller, pişmanlıklar ve saklı sırlar: Afalanın Yüreği

Sonay Özdemir’in masallarla örülü ve duygusal derinlik taşıyan birinci romanı Afalanın Yüreği, bir limanda kesişen hayatların kıssasını okura sunuyor. Bir balıkçı kasabasının dinginliği ile fırtınaları ortasında geçen roman, Mehmet Reis, Ali Kaptan, Süheyla, Yusuf ve Doktor Metin’in kaderlerini örerek okuyucuyu sırlarla dolu bir seyahate çıkarıyor.

Kitap, insan ruhunun hassas taraflarına dokunurken, umut, pişmanlık ve tekrar başlamanın hikayesini anlatıyor. Çocukluğun masumiyetinden, yetişkinliğin karmaşasına; sırların yükünden, masalların düzgünleştirici gücüne uzanan bu kıssa, her karakterin hayatına dokunarak üniversal bir anlatı sunuyor.

Afalanın Yüreği, Sonay Özdemir, 172 syf., Literatür Yayınları, 2024

Afalan’ın sisli kıyılarında hayaller, pişmanlıklar ve gizli sırlar ortasında dolaşmak isteyenler için Afalanın Yüreği, his dolu bir okuma vadediyor.

Sonay Özdemir, birinci romanı Afalanın Yüreği ile edebiyat dünyasına etkileyici bir giriş yaptı. Doktorluk mesleğiyle beşere dair müşahedelerini harmanlayan Özdemir, hayatın küçük detaylarında kapalı kalan büyük kıssaları ustalıkla yakalıyor. Karakterlerin içsel çatışmalarını ve hayatlarındaki dönüm noktalarını ele alışı, romanın etkileyiciliğini artırıyor. Kendisiyle hem yazım süreci hem de romanın temaları üzerine keyifli bir sohbet gerçekleştirdik.

Afalanın Yüreği, masallarla harmanlanmış bir roman. İlham kaynağınız neydi?

Çocukluğumda babaannem ve annem uyumadan evvel bana daima masallar anlatırdı. Bir mühlet sonra masallar daima birbirini tekrar etmeye başlamıştı, bana anlatılacak masal kalmamıştı. O vakit babam bana bir masal kitabı almıştı ve ben o kitabı büyük heyecanla okumuştum. O kitabın içindeki masallar yalnızca bu toprakların değil, öbür coğrafyaların masallarını da içeriyordu. Masal okumayı hala çok severim. Kitapçılarda gezinirken masal kitabına rastlarsam şöyle bir karıştırır, çevirisi ve lisanı güzelse alırım. Hala yatağımın yanında “Binbir Gece Masalları” durur. Orta ara bakarım. Kitaplığımda Grimm Masallarından tutun da Vietnam masalları, İskandinav masalları üzere kitaplar vardır ve masal kitapları epeyce büyük bir yer kaplar. Masalların değişik bölgelerde değişik hallerde anlatıldığını fark ettim. Romandaki üç masal aslında bilindik masallar. Fakat balıkçılar o masalları farklı anlatıyorlardı. Ben de o halleri ile koydum.

İlham kaynağıma gelince tahminen Orhan Veli’nin “Hürriyete Doğru” şiiridir, tahminen de televizyonda izlediğim Japonların yunus balığı avlamasıyla ilgili bir belgeseldir. Tek bir ilham kaynağım vardı diyemem.

Romanın ana karakterleri birbirinden çok farklı lakin bir formda kesişiyor. Karakterleri oluştururken nelere dikkat ettiniz? Bu karakterlerde etrafınızdan izler var mı?

Tabii ki var, fakat tümüyle tıpkı değiller. Kendi parasıyla öğrencilerine kitap alan, fotoğraf defteri alan öğretmen arkadaşlarım oldu. Balıkçı ağabeylerim, dostlarım oldu.

Doktorluk üzere ağır bir meslekle uğraşırken yazmaya nasıl vakit ayırıyorsunuz? Yazma rutininizden bahseder misiniz?

Kimin söylediği bilinmeyen bir kelam vardır. ”Tıp Fakültesinden her şey çıkar, orta sıra da doktor çıkar.” Tıp eğitiminde hasta muayenesinde birinci adım şikayet, sonraki adım öykü alma adımıdır. Aslında farkında olmadan öykü anlatıcılığını öğreniyoruz. “Tıp, bilimle sanatın karışımıdır.” diye anlatılır bize. Yazma rutinim ise sabahları erken uyanıyorum, çayımı demliyorum. Masaya oturuyorum. Bazen yalnızca üç, dört cümle, bazen bir sayfa yazabiliyorum. Evvelce geceleri yazıyordum, son yıllarda bu rutinim değişti.

Kitapta Süheyla üzere bir deniz feneri metaforu var. Deniz ve liman temasını seçmenizin özel bir sebebi var mı?

Denizi seviyorum. Yüzmeyi ya da güneşin altında oturmayı kast etmiyorum. Yüzü koyun yatıp, şnorkelden denizin altını seyretmeyi seviyorum. Denize dalıp, alttaki yosuna, taşa balığa dokunmayı seviyorum. Romanda, sinemada yer değerli sonuçta. Bir balıkçı öyküsü anlatıyorsanız yer deniz kenarı olmalı diye düşünüyorum.

Afalanın Yüreği’nde hem geçmişle yüzleşme hem de geleceğe umut taşıma üzere kozmik temalar var. Bu temaların okuyucular üzerindeki tesirini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Herkes ve her şey birbirini tekrar ediyor aslında. Çağ değişiyor, yerler değişiyor, bireyler değişiyor ancak beşerler ve olaylar değişmiyor. Paris’in banliyölerinde yaşayan kaçak Nijeryalı ile Esenyurt’ta yaşayan Suriyeli, tıpkı kişi aslında. Öteki sorunuza gelince ben edebiyatta ve sinemada memnun sonu seviyorum. Umut daima olmalı.

Bir muharrir olarak edebiyat dünyasına bakış açınız nedir?

Birincisi ben edebiyatın sağaltıcı bir yanı olduğunu düşünenlerdenim. Okumak, yazmak insanı düzgünleştirir, gayret gücünü ve olaylara bakış açısını artırır. Yıllar evvel Umberto Eco ile yapılan bir söyleşiyi izlemiştim. Umberto Eco, “Ben kitaplar sayesinde bir sürü hayat yaşadım. Ben ölürken Julius Sezar’ın suikastını, Romeo ve Juliet’in aşkını, Dante’nin cehennemini yaşamış olacağım, çok varlıklı bir hayat yaşamış olacağım.” diyordu.

Gelecekteki projeleriniz nelerdir, tekrar romanlar mı olacak?

Aslında ikinci romanımı bitirdim sayılır, artık dinleniyor. Hayvan kıssaları yazmıştım, onların üzerinde vakit zaman dönüp çalışıyorum. Bir senaryo yazdım. Orta sıra dönüp ona bakıyorum.

Sonay Özdemir, Afalanın Yüreği ile okurlarına bir birincisi yaşatırken, his yüklü kıssası ve masalsı anlatımıyla kalplere dokunmayı başarıyor. Romanın derinliklerine indikçe, her bir karakterin ve yaşanmışlığın aslında hepimizin hayatlarından izler taşıdığını fark ediyorsunuz. Kendisi, edebiyat seyahatinin şimdi başında olsa da, şimdiden kalıcı bir tesir bırakacağına dair güçlü bir izlenim yaratıyor. Gelecek yapıtlarını merakla bekliyoruz.