Adaletsizliğe alışmak
Geçtiğimiz hafta üç genç hukukçunun intiharıyla sarsıldık. Evvel Avukat Mert Akdoğan, ardından 29 yaşındaki savcı adayı Mithat Can Yalman, bir gün ortayla ömürlerine son verdiler. Şimdi yazıyı kaleme alırken 32 yaşındaki Avukat Mustafa Çoban’ın da intihar ettiğine, akabinde Samsun’da 30 yaşında bir bayan avukatın intihar etme teşebbüsünde bulunduğuna şahit olduk. (Önümüzdeki günlerde ise gündemimizde İstanbul Barosu yönetim kurulu üyeleri hakkında verilen soruşturma müsaadesi, vazifeden alınmaları talebiyle İstanbul asliye hukuk mahkemesine gönderilen davaname ve İstanbul Barosu’nun 23 Şubat’ta gideceği seçimsiz inanılmaz genel konsey olacak.)
Avukat Mert Akdoğan’ın adli yargı hakimlik savcılık adaylığı imtihanında 115. olduğu ama mülakatta elendiği, Avukat Mustafa Çoban’ın ise bir bankada çalıştığı biliniyor. 2013 yılında hakim adayı Didem Yaylalı’nın mesleğe kabul edilmemesi kararına ettiği itiraz şimdi idari yargı sürecindeyken HSYK tarafından reddedilmiş ve akabinde Yaylalı intihar etmişti.
Bugüne dek avukat intiharları daha sık görülmekte, hakim ve savcı adaylarının intiharlarına daha az rastlanmaktaydı. Bu üç genç hukukçudan savcı adayı Mithat Can Yalman ise intihar etmeden evvel X’te içinde bulunduğu durumu anlatan bir paylaşımda bulundu. Hakkında verilen rastgele bir meslekten çıkarma kararı ya da soruşturma bulunmayan savcı adayı, paylaşımında kendisiyle ilgilenen koordinatör yargıçtan ve mentor savcıdan baskı gördüğünü ve onlar tarafından tehdit edildiğini söz ediyordu.
Bu durum karşısında Adana Cumhuriyet Başsavcısı Bilal Gümüş ve Adana İsimli Yargı Birinci Derece Mahkemesi Adalet Komisyonu Başkanı Mehmet Ali Çolak’la görüştüğü ve yazdıklarından geçiştirildiği anlaşılıyor.
“Açık konuşmak gerekirse bir adım atılacağını dahi düşünmüyorum” cümlesi ise dikkat alımlı. Bunu biraz daha açmak ve söz kelime pahalandırmak gerekir. Savcı adayı, “bir adım dahi” atılmayacağı kanısıyla soruşturmanın sonuçsuz kalacağından değil “hiç başlamayacağından” bahsediyor. “Bu bireylerin bu türlü olması tüm yargı mensuplarımızın bu türlü olduğu manasına gelmiyor” dese de savcı adayı adaletin “kendisi için dahi” tecelli etmeyeceğini biliyor. O kadar ki “umarım hakkım yerde bırakılmaz” diyerek vefatından sonra başlatılacak soruşturma için dahi kaygı duyuyor.
Savcı adayının intiharından sonra açıklananlar ise daha değişik. Yalman yaşadığı meseleleri X platformu üzerinden bağımsız gazeteci İbrahim Haskoloğlu, Ankara Kuşu ve Mücahit Birinci’yle paylaşmış. Zati X’te paylaştığı intihar notunun sonunda da gazeteciler, haber siteleri, kimi kişi ve kurumlar var.
Ankara Kuşu, “ilgilenecektim” diyor. Haskoloğlu ses kayıtlarında hata ögesi bulamadığını, bu yüzden kayıtları yayımlamaktan imtina ettiğini söylüyor. Mücahit Birinci ise ıstırabını belirtmekle soruşturmanın beklenen sonucunu gösteren savunmayı da ihmal etmiyor; savcı adayının ruhsal sıkıntıları olduğunu ve ilaç kullandığını belirtiyor.
Savcı adayı sıkıntısını kurumların kontrol organlarıyla çözemeyeceğini anladıktan sonra devayı “kişilerde” aramış. Nitekim, artık kimsenin yaşadığı sıkıntıları “kurumlarla” çözeceğine inancı yok, devayı birbirimizde arar olduk.
O kadar ki savcı adayı savcılığa müracaat eden bir vatandaş, yardım istediği bu tanınır, etkileşimi yüksek şahıslar de birer “Cumhuriyet savcısı” olmuşlar, belgeyi inceleyecek ve bir şeyler yapmak için “harekete geçecekler.” Merhum savcı adayı, şu an AKP’de dahi mevcut bir yöneticilik misyonu olmayan, eski MKYK üyesi avukat Mücahit Birinci’den ne yapmasını bekliyor olabilir? Yanıta ulaşmak sıkıntı değil.
Hakimlik ve savcı adaylığı için “mülakat” saçmalığı maratonunu ise birden çok Anayasa Mahkemesi kararıyla kaybettik ve peşini bıraktık. Artık Anayasa Mahkemesi’nin fiilen var olup olmadığının kaygısındayız.
Peki, savcı adayının intiharına şaşırdık da avukatlarınkine alıştık mı? Geleceğin nasıl olacağını görmek için, mevcut duruma tekrar bakalım.
2024 yılının son günü itibariyle Türkiye’de 199.142 avukat bulunuyor. Şimdi 200 bini geçtiğimize hiç kuşku yok.
31 Temmuz 2024 itibariyle 190.319 avukat bulunuyordu ve bunların 84.393’ü meslekte şimdi beş yılını doldurmayan avukatlardı.
24 Kasım 2024 günü, İstanbul Barosu idaresi 24. çalışma gününde 24. ruhsat merasimini düzenlediğini ve 1000. avukatlık ruhsatını verdiğini paylaştı. Bu vahim istatistik, her 35 dakikada bir yeni avukatın ruhsat aldığı manasına gelir.
Mevcut hukuk fakültelerinin kontenjanlarının sonlandırılması ve baraj sıralamasının yükseltilmesi yerine tahlil, genç mezunların bir kısmını “avukatlığın kapısında bekletmekte” bulundu ve 29 Eylül 2024’te imtihana girenlerin yüzde 57,33’ü başarısız oldu. Amaçlanan, vakıf üniversitelerinin HMGS başarılarına nazaran sıralandığı ve fiyatlandırıldığı yeni bir özgür piyasa iktisadı yaratmak. Daha da açığı, faturayı öğrenciler ve ailelerine kesmek.
Avukat olduktan sonra ise gençleri bekleyen, baroca atandığı ve misyon sorumluluğunun yıllarca devam edeceği bir ağır ceza belgesinde (hala yenilenmeyen mevcut tarifeye göre) taban fiyatın dörtte birinden az bir fiyat almak ve bir de bunun vergisini ödemek olacak.
Alışmak zorunda bırakılıyoruz. Hukukçuların intihar etmesine, baroların ikiye bölünmesine, yargı kararlarının hiçe sayılmasına ve yenilmemek için direnen avukatlığın kimyasının bozulmasına alışmak zorunda bırakıldık.
Bu gidişle çok değil yarın, artık kurumların özgürce seçim yapamayacağı bir atama yordamına de alışmamız beklenecek.
