Görme engelliler ‘Braille alfabesinin yaygınlaşmasını istiyor
Görme engelliler, toplumsal hayata iştiraklerinin kolaylaşması için market, AVM, hastane ve toplu taşımada Braille alfabesinin yaygınlaştırılmasını talep ediyor.
Louise Braille tarafından bulunan 6 nokta sistemine dayanan alfabe, görme engellilerin dokunarak okuyup yazmasına yardımcı oluyor. Kabartmalı yazı sisteminin kullanıldığı alfabede, 6 noktanın farklı kombinasyonlarıyla harfler ve sayılar oluşuyor. Bu alfabeyle görme engellilerin toplumsal hayatta biraz daha rahat hareket etmesi sağlanıyor.
AA’da yer alan habere nazaran; Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığının İstanbul Görme Engelliler Rehabilitasyon Merkezi’nde, 18 yaş üstü görme engelli bireyler, görme derecelerine ve el kaslarının gelişme durumuna nazaran tablet ve daktilo üzerinde alfabeyi öğreniyor.
Merkezde Braille alfabesi öğretmeni olan, görme engelli Cuma Gümrük, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu alfabeyi öğrenmenin çok kolay olmadığını söyledi.
‘6 NOKTANIN ÖĞRENİLMESİ GEREKİYOR’
Farklı araç gereçlerle 6 noktanın öğrenilmesi gerektiğine dikkati çeken Gümrük, “Altı noktayı öğrenemezsek kabartma yazıyı ne okuyabiliriz ne de yazabiliriz. Mesela ‘a’ 1, ‘b’ 1-2, ‘c’ 1-4 üzere hangi noktalardan oluştuğunu öğreniyoruz. Biz burada evvel okumayı öğretiyoruz. Aşikâr bir bahse gelene kadar okumayı öğrenen öğrencilere daha sonra yazmayı öğretiyoruz. Tablet kalemle yazmayı öğrendikten sonra daktiloya geçiyoruz.” dedi.
Gümrük, Braille alfabesinin öğrenme vaktinin her öğrenciye nazaran değişebileceğini söyledi.
Görme engellilerin okuma ve yazmayı öğrenmesinin tek yolunun kabartma yazı olduğunu söz eden Gümrük, şöyle devam etti:
“Altı noktanın harflerini öğretmek ve çinko üzerinde harfleri tanımak kolay değil. Bunun için öğrencinin parmak hassaslığının yeterli olması gerekiyor. Altı noktanın kombinasyonlarında harfler üç biçimde yazılır, noktaların yeri, biçimi ve sayısı üzere. Süreç biraz uzun ve güç olabilir. Kabartma yazı görme engelli için okuma-yazmayı öğrenmesinin, kendisini söz etmesinin tek yoludur. Kabartma yazıyı öğrenmesinden öbür bir yolu yok. Onu öğrenmediği sürece ne yazabilir ne de kendini söz edebilir. Teknolojiyle de paralel kabartma yazı birçok alanda kullanılıyor.”
‘ULAŞIMDA VE ALIŞVERİŞTE ÇOK ZORLANIYORUZ’
Kabartma yazının kullanım alanlarının genişlemesi gerektiğini belirten Gümrük, birtakım matbaaların bunu silik yahut kuralına uygun basmaması nedeniyle görme engellilerin okurken çok zorladığını anlattı. Gümrük, kabartma yazının kullanıldığı gerecin çok kıymetli olduğunu vurgulayarak, bunun karton ya da kağıda basıldığında uzun müddet dayanmadığının altını çizdi.
“Alüminyum ya da gibisi gereçler kullanılırsa yahut bizim kullandığımız cins kartonlara yazılırsa daha güçlü oluyor” diyen Gümrük, şunları kaydetti:
“Otobüslerde var lakin birçok şeyi yanlış yazıyorlar. Otomobilin plakasını yazıyor ancak sayı işareti kullanmıyorlar. Biz, bunun sayı olup olmadığını bilemiyoruz. Görme engellilere ‘Nasıl yazılsın, nasıl daha rahat okuyabilirsiniz?’ diye sorulmuyor. Alışveriş yaparken çok zorlanıyoruz. Markete gidiyorum, reyonların, eserlerin anlatıldığı kabartma yazı yok. AVM’lerde yok, güvenlikten geçerken bana kimse ‘Şurada kabartma yazı var okuyun, yolunuzu bulursunuz.’ demiyor. Metroya gidiyorum, asansörde kabartma yazı var ancak ben bakmasam orada var mı, yok mu, bilemem. Yazılsa da hakikat yazılmıyor ya da hiç yazılmıyor. Toplumsal yaşama iştirakte kabartma yazıyı yaygınlaştırmadığımız sürece bunu ne görme engelli kullanabilir ne de biz ‘Şurada kabartma yazı bilgilendirmesi var.’ deriz.”
BRAILLE ALFABESİ İLE TOPLUMSAL HAYATIMIZ GELİŞECEKTİR
Görme engelli devlet memuru Betül Köse, Braille alfabesinin görenlerle eşit olabilmeleri için kıymetli olduğunu anlattı.
Köse, toplumsal hayatın kolaylaştırılması için kabartma yazılarının marketlerde de olması gerektiğini lisana getirerek, “Orada zorlanıyoruz, yardım muhtaçlığı duyuyoruz. AVM’lerde, hastanelerde olması, bunların çoğaltılması bizim için daha hoş olacak. Bu, toplumsal hayatımızı biraz daha geliştirecektir. Braille alfabesiyle yazılan yazıların her gittiğimiz yerde birebir noktada olması, mesela girişte sağ tarafta olması, bizim de bunu bilmemiz çabucak bulmamız açısından kıymetli.” diye konuştu.
‘MARKETLERDE FİYATLARA BAKAMIYORUZ’
20 yaşındaki görme engelli Muhammet Güngör ise bu alfabenin hayatlarının bir kesimi olduğunu, bu nedenle kullanım alanlarının yaygınlaşması gerektiğini söyledi.
Güngör, hayatlarının bununla kolaylaştığını vurgulayan Güngör, “Otobüslere biniyoruz, görenler saat ve durak tabelalarına bakıyor. Bizim için de duraklarda Braille alfabesi olursa daha âlâ olur. Marketlerde çok zorlanıyoruz, fiyatları görevliye sormak zorunda kalıyoruz. Fiyatları yalnızca görenler okuyabiliyor” tabirlerini kullandı.
Görme engelli Ahmet Özkan da Braille alfabesinin görme engelliler için hayat demek olduğunu söyledi. “Nasıl beyaz bastonumuz öyleyse Braille Alfabesi de bizim gören gözümüz.” diyen Özkan, dokunarak hissettikleri için bunun birçok yerde kullanılmasını istediklerini kaydetti.
(ANADOLU AJANSI)
