Adam kazandı!
Donald Trump, Amerikan tarihinde bir prensip imza attı. Birinci devri biterken (2020) yenildi, ama dört yıl sonra tekrar kazandı. Demokratlar, iki parti ortasında salınan eyaletlerden çabucak hepsinde kötü halde kaybetti.
Faşizm, ABD’de göz nazaran göre iktidara yürüdü ve kazandı. Faşizmi burada Demokrat Parti etraflarının kullandığı sulu sepken biçimde değil, sözün klasik manasıyla kullanıyoruz. Yani kapitalizmin krizde olduğu vakitlerde ortaya çıkan, emekçi hareketini ve ezilen kısımları (en ölçülü etmenleri dahil olmak üzere) yok edip sindirmeye yönelen, bunun için de yasadışı çete şiddetini kullanmaktan yüksünmeyen kitle hareketleri manasında.
Bu demek değildir ki ABD, Trump’ın Beyaz Saray’ı devralacağı günün ertesinde Üçüncü Reich rejimine uyanacak. Fakat o maksada giden yolun döşenmesi hızlanacak. Zati 1990’lardan beri süregiden, lakin Trump’ın Lider seçildiği 2016 yılından sonra harikulade bir ivme kazanan ırkçı çeteleşme ve ezilen azınlıklara akınlar ayyuka çıkacak. Sonda yırtıcı güvenlik güçleriyle kudurgan çeteler cirit atacak. Beyaz olmayan halklara, eşcinsellere, solculara, özellikle da Filistin’i sıkıntı eden şahıs ve kurumlara yönelik fizikî, yasal – yasadışı, medyatik şiddet tavan yapacak.
Trump, Harris’le olan münazarasında United Auto Workers (Birleşik Oto İşçileri) Başkanı Shaun Fain şahsında örgütlü emekçi sınıfını gaye tahtasına koymuştu zati. Bu taarruzun gerek grev yasağı vb. yasal yollarla, gerek de alenen fizikî biçim alan yollarla artacağı varsayım edilebilir.
Kim sorumlu bu görünümden?
***
Demokratlar “aşırı sol”u, Filistin yanlılarını, Müslüman seçmeni suçlayacak. Suçlayacaklarını da aylar öncesinden söylüyorlardı zati. Palavra. Yaz sonundan beri anlatıyoruz. Filistin hareketinin baskın kanadı da, Müslüman seçmen de Harris, bir nebze olsun dinleseydi kendilerini, yeniden Demokratlar’a oy vermeye razıydı. Yani bu cenaha kulak tıkayıp kendilerinden soğutanlar, Demokratlar.
Bir de her zamanki hatalı, beyaz, eğitimsiz, fakir, işsiz, garantisiz seçmen var. Bush’un hitap etmeye başladığı, lakin temel Trump’ın örgütlemeye giriştiği kesim. Hillary’nin “tiksinç insanlar” dedikleri.
Bu bölümü değerlendirmeye tabi tutmak için daha çok istatistik bilgi lazım. Lakin bu kesitlerin ağır yaşadığı Georgia, Florida, Pensilvanya üzere eyaletlerin Trump’tan yana döndüğüne bakılırsa, birinci iddia, Demokratlar’ın bu bölümü büsbütün kaybettiği tarafında olacak. Çabucak “cahil cühela, rezil rüsva, fitne fücur, palas pandıras” yakıştırmaları başlar. Bu da palavra.
Bu kısmın bir kısmı, 2020 seçimlerinde kısmen George Floyd isyanının, kısmen de Trump’ın pandemi karşısındaki fecî beceriksizliği karşısında Cumhuriyetçiler’den yüz çevirmişti. 6 Ocak baskını dene garabet, bu kesitin ricatını pekiştirdi. 2022 ara seçimlerinde Trump, bu kısmı fakat kısmen geri kazanabildi. Grev yasağı, özelleştirmeler, Florida’daki sel baskını karşısında beceriksizlik, kürtaj hakkını koruyamamak üzere sebeplerle bu bölümü kendinden tekrar soğutan, yeniden Demokratlar.
***
Ancak Demokratlar’ın haklı olduğu bir sorun var. “Aşırı sol”, tüm ufaklığına karşın ve tam da o sebeple sorumlu bu tablodan. Elbette Amerikan seçim sisteminde üçüncü parti adaylarının muvaffakiyet talihi sıfır. Münasebetiyle Yeşiller adayı Jill Stein’dan, Cornell West’ten veyahut PSL adayı Claudia de la Cruz’dan önemli bir beklentiye girmek, seçim bağlamında abes olurdu.
Ama sol, yanılgıyı çok evvel, 7 Ocak 2021 tarihinde işledi.
Ortada alenen faşist bir kalkışma varken, sol, tuttu Q’Anon şamanının boynuzlarıyla dalga geçti. Faşistler son derece maskara haldeydi, hakikat. Fakat sol, faşistlere değil maskaralığa takıldı. Tehlikeyi ciddiye almadı, güldü geçti. Önünde örgütlenmek, faşizme karşı tedbir almak, yeri geldiğinde de seçimde birleşik aday göstermek için dört sene vardı.
Bu dört yılın üçünü çarçur etti sol. Biden’ın pandemi enkazını kaldırmak için mecbur giriştiği birtakım devletçi müdahaleler de, sınıfın farklı kesitlerinin örgütlenmesi ve grevlerin artması da solun dışında ve ötesinde gelişti. Faşist tehlike gündeme dahi gelmedi. 7 Ekim 2023’ten bu yana bir kıpırdanma varsa da bu, bölük pörçük ve panik içinde gerçekleşti. Halbuki önemli bir sol, öbür hiçbir işe yaramasa, Biden ve Harris’in bu derece süratli biçimde sağa savrulmasını önleyebilirdi.
***
Böyle önemli bir karşı kutbun yokluğunda Trump, tuttu Demokratlar’ı kendi yanına çekti. O kadar ki Kamala, Bush devri Cumhuriyetçiler’den oy ve dayanak devşirmekle övünür, kabinesine Cumhuriyetçi bakan alacağını açıkça söyler oldu.
Bir spekülasyonda bulunalım. Bu senaryo gerçekleşseydi, Kamala’nın Cumhuriyetçiler’e ihsan edeceği paye, öyle kültür turizm bakanlığı gibi tırt bir şey olmazdı. Ya Biden’ın bir vakit Bernie’ye vakfettiğine (ve böylelikle solun gözünü boyadığına) yakın, maliyeyle ilgili bir mevki olurdu, ya da içişleri. Yani ya iktisat siyasetleriyle ya kolluk kuvvetleriyle personelin, fakirin, göçmenin canına okuma işi, Cumhuriyetçiler’e bırakılmış, iki parti ortasında sulh bu türlü sağlanmış olurdu.
***
Şimdilik bu söylediklerimiz, datalar geldikçe değerlendirmeye tabi tutacağımız hipotezler olarak kalsın. Lakin bu fasılda diyeceklerimiz hakikat.
Berkeley, San Francisco, Oakland sokakları meyyit bugün. Seçim hengamesinden eser yok. Trump’ın zaferine karşı bir öfke gösterisi yok. Toplaşıp seçim seyretme yok. Yalnızca gergin bir bekleyiş hakim. Trump’ın zafer haberleri geldikçe bir of çekip omuz silkiyor beşerler, o kadar.
Bu sene birinci sefer oy kullanan öğrencilerim var. Derste seçimi konuştuk biraz. Kimse “Şu adayın şu yanını beğendim” demedi. Yarı-siyah bir kızcağız, “Benim anneannem oy veremiyordu, oy vermezsem onun hayatına saygısızlık etmiş olurum” dedi. Orta Amerika kökenli bir öğrencim, “Evden ailem ve arkadaşlarım beni arayıp oyunu filancaya ver, şu söyledikleri hoş diyorlar, diğer milletlerden beşerler Amerikan siyasetini Amerikalılar’dan daha düzgün biliyor” diyor.
Ama en keskin müşahede, genelde ağzını bıçak açmayan siyah bir öğrencimden. “Kafamı toplayamıyorum. Bu olanlar gerçek dışı üzere hissediyorum.”
Ah evladım, bir sen olsan! Ah sizi, hepinizi pamuklara sarsam, hoyrattan sakınsam!
