Fidan: Suriye’de silahlı gruplar ordu çatısı altında toplanmalı
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bölgesel gelişmeleri Suudi Arabistan merkezli Asharq News televizyonuna kıymetlendirdi. Suriye’de silahlı kümelerin tek bir ordu çatısı altında toplanması ve tek bir legal devlet organının silah taşıma yetkisi olması gerektiğini söyleyen Fidan, Türkiye’ye yakın 80 binden fazla silahlı ögenin lisana getirdi. Bakan Fidan, “Biz bunlara hiç düşünmeden dedik ki gidin ulusal orduya katılın, ulusal ordunun kesimi olun ve düzensizlik çıkmasına müsaade vermeyin” dedi.
ANKA’nın aktardığına nazaran Fidan, Suriye’deki kümelerin silah bırakmasıyla ilgili şu sözleri kullandı:
“YPG terör örgütü Beşar Esad ile dost oldu, o muhaliflere katılmayı reddetti fakat başka kümeler, kuzeydeki Türkiye’nin desteklediği kümeler, HTŞ olsun, güneydeki kümeler olsun bunların hepsi Beşar’a karşı bir muhalif duruş sergilediler. Artık bu kümelerin yeni periyotta ulusal ordu altında bir ortaya gelmesi kıymetli bir belge. Biz en üst seviyedeki yapan etkimizi kullandık.”
‘BARIŞIN HAYAT BULMASI İÇİN ÇALIŞIYORUZ’
Fidan, Suudi Arabistan merkezli Asharq News’e Türk dış siyaseti ve aktüel global ve bölgesel gelişmelerle ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Fidan, Ankara’nın Suriye’deki gelişmeleri nasıl okuduğunun sorulması üzerine, gelişmelerin Türkiye ve bölge açısından değerli olduğuna değinerek, “Beşar Esad’ın zulüm ve baskı üreten rejiminin sona ermesi ve halkın iktidarının gelmesine imkan tanıyan bir yapının ortaya çıkması natürel ki hem bölge hem Türkiye için istikrar açısından değerli bir gelişme. Biz bunu bölgenin istikrarına kıymetli katkı olarak görüyoruz. Türkiye, bölgesel istikrara çok kıymet veriyor. Bölgemizde çatışmaların olmaması, var olanların son bulması ve ekonomik kalkınmanın, barışın hayat bulması için çalışıyoruz” dedi.
‘YAŞADIĞIMIZ COĞRAFYANIN YAZGISI BU OLMAMALI’
Bundan sonraki sürecin nasıl değerlendirileceği sorulan Fidan, şöyle devam etti:
“Yeni periyotta, inşallah bundan ders çıkartarak, temel prestijiyle bölge ülkeleriyle – Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Mısır, Ürdün, Irak – bir ortaya gelerek daha fazla istikrarı önceleyen bir siyaset üretmeye çalışıyoruz. Yoksa evvelki periyoda baktığımız vakit savaş var, bölünme var, istikrarsızlık var, yerinden edilen milyonlarca insan var. Maalesef bizim yaşadığımız coğrafyaların mukadderatı bu olmamalı. Yani Müslümanların, Arapların, Türklerin, Farsların yaşadığı coğrafyanın mukadderatı artık değişmeli. Ben bu değişimin inşallah bütün bölgede başlamış olduğunu düşünüyorum.”
‘TRUMP İDARESİYLE YAKIN ÇALIŞMALARIMIZA DEVAM EDECEĞİZ’
Ankara’nın Washington ile Suriye bağlamındaki bağlantısının nasıl olacağının sorulması üzerine Bakan Fidan, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Yeni periyotta de Trump idaresiyle alışılmış ki en üst seviyede yakın çalışmalarımıza devam edeceğiz. Biliyorsunuz Amerikan idaresiyle uzun yıllara dayanan ilgilerimiz var fakat her mevzuda birebir düşünmüyoruz. Bilhassa bölgesel sorunlarda farklı olduğumuz bahisler var. Lakin yetişkin, olgun devletlerin takip etmesi gereken bir hareket şekli var. O da sıkıntılı mevzuları parantez içine alıp uygun olan mevzuları devam ettirmek gerekiyor. Amerika ile de bizim problemli olan konularımız var. Bunların başında Suriye’deki Amerikan siyaseti geliyor. Temel prestijiyle biliyorsunuz Obama devrinde başlatılmış olan bir siyaset. Amerika, Suudi Arabistan, Türkiye üzere ülkeler Suriye muhalefetine dayanak verirken en başında itibaren, daha sonra Amerika dedi ki ‘Ben muhalefete takviye vermeyeceğim, benim işim DEAŞ’la uğraş etmek olacak’ dedi ve kavramı değiştirdi. O vakit doğal bir ton jeopolitik krizi de beraberinde tetiklemiş oldu bilmeden. Bunu yaparken de o denli bir halde yaptı ki diğer bir terörist örgütü aldı. PKK/PYD’yi DEAŞ ile savaşmak ve DEAŞ’lı mahkumları mahpusta tutmak üzere kullandı.
Biz dedik ki Amerika’ya ‘Bu yanlış, bunu öteki türlü de yaparız, bilhassa Türkiye’nin ulusal güvenliğine muazzam bir tehdit oluşturuyor bu ve siz bunu biliyorsunuz. PKK, Amerikan tarafında da terör örgütü olarak tanınan bir örgüt. PKK önderlerinin başına beşer milyon dolar para mükafatı konmuş durumda Amerika tarafından uzun yıllardır. Bu türlü bir gerçeklik varken, siz PKK’nın uzantısıyla Suriye’de bu türlü bir iş yapıyor olmanız çok hayra alamet değil’. Obama bunun süreksiz olduğunu söylemişti. Sonra sayın Trump geldi. Sayın Trump bunu kaldırmak istedi çok samimi bir biçimde birkaç kere lakin Amerika’nın o dönemki idaresindeki kimi ögeler buna direndiler. Onun içindir ki sayın Trump sadece o hususta değil, diğer mevzularda da Amerikan sistemi tarafından oyalandığını gördüğü için artık yeni periyotta ben bakıyorum kendisinin iradesini ve talimatlarını harfiyen hayata geçirecek yeni takımlar atıyor. İnşallah bu yeni devirde hem Suriye konusunda hem terörle uğraş konusunda hem bölge ülkelerinin güvenliği konusunda en üst seviyede anlayış birliğine ulaşırız. Bunun için çalışacağız.”
SUVEYDA VE DARA VURGUSU
Fidan Suriye’deki tüm tarafların tıpkı masa etrafında muahedesine teşkil eden konular ve bunu nasıl gördüğü sorulması üzerine şunları kaydetti:
“Şu anda aslında Suriye’deki yeni idarenin önündeki en kıymetli evraklardan biri bu. Ülkedeki silahlı kümelerin artık tek bir ordu çatısı altında toplanması ve tek bir legal devlet organının lakin silah taşımaya ve güç kullanmaya yetkili olması. Bütün çağdaş devletlerde olması gereken budur. Yani birden fazla silahlı kümenin, silahlı ögenin olması farklı otoritelere bağlı, yani bu iç savaşın bir yeri demektir, bu kabul edilebilir bir husus değil. Onun için yeni periyotta biz farklı silahlı kümeler, biliyorsunuz bunlar Esad rejimine karşı muhalefet etmişlerdi tek bir küme hariç, YPG terör örgütü Beşar Esad ile dost oldu, o muhaliflere katılmayı reddetti lakin öteki kümeler, kuzeydeki Türkiye’nin desteklediği kümeler, HTŞ olsun, güneydeki kümeler olsun bunların hepsi Beşar’a karşı bir muhalif duruş sergilediler. Artık c Kuzeydeki kümeler sayı olarak en yüksek sayıya sahip kümeler. 80 binden fazla silahlı ögenin olduğu Türkiye’ye yakın kümeler var. Biz bunlara hiç düşünmeden dedik ki ‘Gidin ulusal orduya katılın, ulusal ordunun kesimi olun ve ülkede bir düzensizlik çıkmasına müsaade vermeyin’. Umarım güneydeki kümelerde, Süveyda ve Dara’da tıpkı şey olur.”
IŞİD ÜYELERİNİN TUTULDUĞU HAPİSHANELER
Türkiye’nin SDG sorununu nasıl çözmeyi düşündüğüne yönelik soru üzerin Fidan şöyle konuştu:
“Yeni idare, tıpkı öteki silahlı kümelere yapıldığı üzere YPG’ye de silahları bırakması için davette bulunuyor. Bizim burada beklentimiz şu; bütün etnik kümelerin – Kürtlerin, Türklerin, Yezidilerin, Hristiyanların, Arapların, Sünnilerin, Şiilerin, Alevilerin, Nusayrilerin – kendi kültürlerini yaşarken birebir vakitte eşit vatandaş olarak Suriye toplumunda yerini almaları. Bunu mümkün kılacak bir sistemin natürel olmasını biz istiyoruz açıkçası. Artık bu yeni idare de bunu yapmak istiyor. Bu olurken YPG’nin ‘Silahlarından vazgeçmiyorum’ demesi kabul edilebilir bir durum değil. Bu şu anda Suriye’nin kendisi için bir sorun. Türkiye ile ilgili sorunlu kısma gelince; biliyorsunuz YPG, PKK’nın bir uzantısı. Türkiye’den, Irak’tan, İran’dan ve Avrupa’dan 2 binden fazla PKK’lı mensup, milletlerarası terörist, yabancı savaşçı PKK’nın saflarında, YPG saflarında SDF dediğimiz yapıyı yönetiyor. Artık bu aslında memleketler arası kamuoyundan saklanan bir şey. Memleketler arası kamuoyunun önüne Mazlum Abdi’yi çıkartıyorlar. Bu adam aslında PKK’nın bir alt organının yöneticisi. Bunun üstünde Suriye’de PKK yöneticileri var. Sabri Ok var, Fehman Hüseyin var. Birisi siyasi mevzulara bakıyor, birisi askeri hususlara bakıyor, PKK yöneticileri. Ferhat Abdi Şahin’in bunların müsaadesi olmadan rastgele bir karar vermesi, adım atması mümkün değil. Münasebetiyle Suriye’de yeni periyotta bir terör örgütünün bu formda faaliyet gösteriyor olması kabul edilemez.
Bu terör örgütünün Amerikalılar tarafından DEAŞ mahkumlarına gardiyanlık yapmak için istihdam edildiklerini de biliyoruz. Artık DEAŞ mahkumlarının hapishanelerde kalmalarını sağlayacak, YPG’nin de terör faaliyetinden vazgeçmesini sağlayacak ve Kürtlerin de hakkını koruyacak bir denkleme muhtaçlığımız var. Biz bu denklemi biliyoruz. Nedir bu denklem? Bu denklem, birincisi YPG silahlarını bırakacak, Şam’daki yeni idare çabucak hapishaneleri ve kampların idaresini devralacak. Gerekirse Türkiye olarak biz bu mevzuda takviye vermeye hazırız, biz ve öteki ülkeler, hiçbir sorun yok. Amerika’nın zati önceliği DEAŞ mahkumlarının dışarı çıkmaması. Onun sağlanması gerekiyor. Onun dışında da silahlı kümelerin artık silahlarını tasfiye etmesi ancak oradaki başka etnik kümelerin da kültürel haklarını kullanması gerekiyor. Bunun formülü çok kolay.”
‘SURİYELİLERİN DÖNMESİNİ MÜMKÜN KULACAK ORTAMLAR İÇİN ÇALIŞIYORUZ’
Fidan, Türkiye’deki sığınmacılarla ilgili ise şunları kaydetti:
“Suriyeli kardeşlerimiz bizim burada konuklarımız, temel itibariyle biz onlara ‘Gidin’ demeyiz. Bu bizim kültürümüzde de yok, devlet siyasetimizde da bu türlü bir şeyimiz yok. Ancak Suriye’de onların dönmesini mümkün kılacak ortamların olması için çalışıyoruz. Suriye’deki yeni hükümet de çalışıyor, milletlerarası toplum da buna çalışıyor. Biliyorsunuz yalnızca Türkiye’de değil, birçok yerde 10 milyondan fazla yerinden edilmiş Suriyeli kardeşimiz var. Bunların kendi topraklarına dönmesi gerekiyor ki Suriye iktisadı, toplumsal hayatı, kültür hayatı tekrar canlansın. İnşallah vakitle ben Suriye’deki kurallar düzeldikçe artık azar azar başlayan geri dönüşlerin daha yüksek ölçüde olacağını görüyorum. Buna ait çok fazla emare var.”
YENİ DEVİRDE RUSYA-SURİYE İLİŞKİSİ
Fidan, Rusya’nın Suriye’nin kıyı bölgesindeki varlığı ve son gelişmelere ait soru üzerine, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı telefon görüşmesini anımsatarak, “Birkaç gün evvel sayın Lavrov aradığında Suriye ile ilgili aradı, onunla uzun uzun konuştuk, yeni devirde Suriye ile eşitlikçi ve saygın bir ilgi başlatmak istediklerini söylediler. Bu noktada Türkiye’nin olumlu katkısını da beklediklerini söylediler. Rusya yeni periyotta Suriye ile yeni bir bağlantı başlatmak istiyor” dedi.
GAZZE’DE ATEŞKES
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Hamas ile İsrail ortasındaki ateşkese ait olarak, “Bu ateşkes çok evvelden olması gereken bir ateşkesti. Biliyorsunuz 50 bin pak bayan ve çocuğun şehadetiyle sonuçlanan bir katliamdan, bir soykırımdan bahsediyoruz. Bunun çok evvel olması gerekiyordu. 2 milyona yakın insan da evsiz bırakıldı. Koca bir Gazze’nin bütün altyapısı, üst yapısı yok edildi” değerlendirmesini yaptı.
(ANKA HABER AJANSI)
